فرمان مشروطیت در اصل فرمان تشکیل مجلس شورای ملی‌ست که مظفرالدین سلطان قاجار در ۱۳ ا مردادماه ۱۲۸۵ خورشیدی امضا کرد و یک روز بعد در تاریخ ۱۴ امردادماه ۱۲۸۵ فرمان مشروطیت صادر شد.
۷ ماه پس از دستور بنیادگذاری «عدالتخانه»، مظفرالدین سلطان قاجار با امضای این فرمان، درخواست بست‌نشینان در جنبش مشروطه ایران را پذیرفت و با مشارکت مردم در کار فرمانروایی موافقت کرد و بدین گونه در سرزمین ایران حکومت مشروطه پایه‌گذاری شد. کسانی که خواهان «مجلس شورا» بودند و برای رسیدن به این هدف در سفارتخانه انگلستان در تهران بست‌نشین شده بودند آنجا را ترک کردند. سفارت روسیه در تهران که مشروطه‌خواهی را زیر سر دولت لندن می‌دانست این‌گونه بست‌نشینی را سند مخالفت قرار داد و به افشاگری و خرده‌گیری دست زد. با فرمان مشروطیت بست‌نشینی کسانی که خاک ایران را ترک کرده بودند به پایان رسید. پس از صدور فرمان مشروطیت، در مدت پنج ماه قانون اساسی شامل ۵۱ اصل تدوین، هشتم دی‌ماه به تصویب مجلس و سپس به امضای مظفرالدین‌ رسید و مظفرالدین که به بیماری سِل دچار بود هجدهم دی‌ماه در ۵۴ سالگی درگذشت و پسر او محمدعلی میرزا برجایش نشست.
خطاب فرمان به صدراعظم، یعنی میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله است که خود در تهیه آن و راضی کردن سلطان مظفرالدین به امضای آن کوشش کرده بود. اصل فرمان به خط و انشای احمد قوام است.
این نخستین بار نبود که ایران دارای مجلس شورا می‌شد؛ ایران در دوران چهارصد ساله حکومت اشکانیان (پارتیان ـ خراسانیان) هم دارای مهستان و در عمل مشروطه بود و برای بررسی و تصویب قوانین و گماردن مهم حتا تعیین شاه و فرمانده نیروهایی که به جبهه فرستاد می‌شدند، دو مجلس وجود داشت که مجلس عالی‌تر و همچنین نشست مشترک آنها را مِهستان (مجمع بزرگان ـ سنا) می‌خواندند. شاهان ساسانی نیز ایران را که چند برابر امروز گستردگی داشت با کمک یک «شورای دولتی» اداره می‌کردند.